1651, червня 12. Неполомиці. – Тестамент Анни-Алоїзи з князів Острозьких, вдови віленського воєводи Яна-Кароля Ходкевича. 1651, вересня 12. Неполомиці. – Перший додаток до тестаменту Анни-Алоїзи з князів Острозьких, вдови віленського воєводи Яна-Кароля Ходкевича. 1653, січня 5. Ґнін. – Другий додаток до тестаменту Анни-Алоїзи з князів Острозьких, вдови віленського воєводи Яна-Кароля Ходкевича

W imię Oyca, y Syna, y Ducha Swiętego.
Troicy nierozdzielney niski pokłon od wszystkiego stworzenia powinny na wiek wiekow niech będzie oddawany. Na ustawiczne patrząc odmiany zycia ludzkiego y соdzienne przez smierc przenoszenia się z tey ziemie zyiących do podziemnych obywatelow, maiąc przed oczyma zwyczaine wszytkim porządnie umieraiącym wczesnie8 za zdrowia obmyslawania і rozr[z]ądzenia rzeczy swoich, nie chcąc ani dusze mey zapominaс (ktorey naiwiec[e]y po Bogu mym powinnam), ani czeladzi mei bez nagrody słuszn[e]y opusczac, tą teraznieyszą wolą moią takie czynię rozrządzenie.
Naprzod protestuię się przed Bogiem moim, Matką Przenaiswietszą і Panną moią, aniołami і swietymi Bozymi, iż w wierze katolickiey, w ktorey żyłam, umrzec chcę, Iemu samemu duszę niegodną moię, od Ktorego iest stworzona, iako tworcy memu oddawam y dobroci Iego proszę, aby się z nią iako Ociec łaskawy obysc miłosciwie raczył, nie iako sedzia surowy, grzechy moie według zasługi y cieszkosci ich sprawiedliwie karząc. Ciało zas moie grzeszne, prosze, aby było połozone w kosciele oycow iezuitow w Ostrogu, kędy tesz swietey pamieci ie[g]o m[iłos]ć pan woiewoda wilenski || [k. 216 v.] pan małzonek y dobrodzi moy połozony iest y tam z nim czekac chcę oney straszney trąby z martwych powstania. О to proszę, aby bez wszelakich okazałosci, ktore w stanie sierocym tak zyiąc[e]y, a pogotowiu umarł[e]y nie nalezą, schowane było. A porządek około ciała mego taki miec chcę.
Trunna aby falendyszem czarnym obita y pokryta była, a to, со by na pokrycie ciała axamitu y nа kару nа kоnіe wynisc miało, na obicie trunny y katafalku przykrycie y za sukno, ktorym by kaplica okryta była cała, to wszystko os[z]acowawszy, na apparat koscielny do rąk ie[g]o m[iłos]ci xiędza rectora collegium ostrogskiego oycow iezuitow oddac, a sukno ma bydz nie zly breklesz, stopnie brekleszem nie podłym pokryte. Rękami oycow iezuitow abym była niesiona do koscioła, unizenie proszę, z domu blisko collegium w Os[t]rogu połozonego, nie z zamku. Ze Zwykala9 , ieslibym w nim umarła, – bez kар nа koniach, samym tylko pokryciem trunny falendyszem dobrym і kolenskim płotnem podszytym prowadzona byc chcę. A bez kazania aby był odprawiony pogrzeb moy, proszę, tylko zeby iako naiwięc[e]y mszy swietych było, wszak iest z czego, ze z łaski Boga moiego і dobrodzieistwa iuz na ten czas executorow moich ratowana prętko byc mogę. Z sobą nic nie wezmę, cokolwiek z dobrodzieistwa Bożego y rodzicow moich mąm zostawionego.
Na pogrzebie moim aby zadnych gosci nie było, proszę, dla tego aby się iako naipredz[e]y odprawieł. Sług tylko moich przy schowaniu ciała mego mieс chcę, aby mi tę ostatnią powinnosc oddali, proszę. Tych osobliwie po smierci moiey do porządku naznaczam asz do pogrzebu, aby około ciała mego y około przystoinego kapłanow і ubogich częstowania przestrzegali: ie[g]o m[iłos]ci xiędza Piotra Zakrzewskiego, proboscza iarosławskiego, proszę, takze sług moich pana Alexandra Starzyskiego, pana Andrzeia Komonskiego. Rozumiem, ze im nie bedzie cieszka ta praca, gdysz nie tylko to na nich powinnosc wyciąga, || [k. 217] ale і nadgrode od Pana Boga miec bedą pewną. Tychze proszę, aby od smierci moiey zaraz przy ciele moim mieszkali, aby była wszelaka wygoda tak dla oycow iezuitow przy ciele moim mieszkaiących y kapłanow, iako y sług, y białychgłow, aby wszelaką przystoinosc y wygodę mieli, takze і dla insz[e]y drobney czeladzi. Kapłanow swieckich nie prałatow na pogrzeb і prowadzenie ciała mego zaprosic, a kazdemu kapłanowi po złotych trzydziestu dac y odwoz osobno nadgrodzic. Osobna zas nadgroda tym swieckim niech bedzie, ktorzy będą przy cielie moim asz do pogrzebu wigilię, msze święte, nieszpory y zołtarz odprawowac y więc[e]y niewczasu zazywac, dla tego większa tesz nad goscie namienione rnaią miec nadgrodę. Do rąk ie[g]o m[iłos]ci xiędza rectora collegium ostrogskiego zaraz po smierci moiey naznaczam dac dwa tysiąca złotych polskich, aby wszędzie rozesłał, zeby msze swiete pretko za duszę moię odprawowane były, na trzydziesci mszy dac po złotych dwadziescia albo iako na ten czas xiądz rector bedzie rozumiał. Inszych kaptanow nie zapraszac oprocz samych swieckich. Pewnam tesz tego, ze ich m[iłos]c oycowie iezuici z łaski swey, ile bedzie mogło bydz w pretkim czasie, zgromadzą się dla ratunku dusze moiey, о со unizenie proszę. A iż koszty, furmany naymuiąc, miec muszą, do rąk ie[g]o m[iłos]ci xiedza rectora collegium ostrogskiego, chcę, aby na to dano złotych polskich trzy tysiące, aby oycom, ktorzy goscmi bedą, na koszty ich w naięciu powozow miedzy nie podzielił. О to tesz sług moich proszę, aby ciało moie bez pogrzebu nad niedziel cztery dal[e]i w domu chowane nie było. Także tesz aby ich m[ił]osciow oycow iezuitow dla mszey swiętych przy cielie moim kilka par mieszkało, wielce proszę. Iesli tesz kto z goscinnych kapłanow przyiedzie, dac kazdemu, gdy nabozenstwo odprawi, po złotemu iałmużny za ka­ || [k. 217 v.] zdym10 mszey swięt[e]y odprawieniem. W dzien zas pogrzebu moiego aby były odprawowane msze swięte, dac dwa tysiąca złotych polskich tygodniem albo dwiema przed czasem pogrzebu do rąk ie[g]o m[iłos]ci xiędza rectora ostrogskiego11, zeby się w ten dzien pogrzebu wszedzie msze swiete za duszę moię odprawowały. Ubogiemu kazdemu, ktory bedzie na pogrzebie moim, dac po orcie. Z zakonnikow, iesli kto bedzie na ten czas, a mszą świetą odprawi, po taleru. Do klasztorow bliskich wszędy, iako do łuckich, zasławskich, koreckiego, dubienskiego, miedzyrzeckiego, lachowieckiego, krzemienieckiego, sukalskiego, takze y do lwowskich klasztorow wszytkich dac po złotych stu, niech Pana Boga proszą za duszę moię y msze swiete odprawuią, a to dlatego czynię, aby niezgoda ktora więc zwykła bywac, w wielkim zgromadzeniu roznych uprzątneła się.
Za łaską Bozą maietnosci moich zawiedzionych nie zostawuię dziedzicom, tylko niewielką częsc, przeto proszę, aby iako naiprędzey długi wszytkim według regestru ode mnie zostawionego y podpisanego, takze y wszytkie inne, na ktore by pewne dowody pokazane były, zapłacono. Do tego nadgroda sługom moim wszytkim do naimnieyszego aby zupełnie uczyniona była, aby dusza moia obciązona nie była y wypłacenia długow w czysczowych mękach nie czekała.
A iz nie mąm zadnego mego własnego potomka, ktory by zostawał dziedzicem dobr moich, nad to maiąc wniesienie moie własne na kilkakroc sto tysięcy, od dobrodzieia moiego mnie danych, gdyzem to na zniesienie długow, ktore przechodziły summę trzykroc sto tysięcy złotych polskich, ob[e]ymuiąc dobra na mię działem przynalezące, obrocieła, dla tych dwu przyczyn tym więc[e]y pobudzona bedąc, abym przestrzenniey na iałmuzny y ratunek dusze moiey obrocieła, tych dobr cząstki moiey Boga dziedzicem czynię, ktore w ruchomych y leżących || [k. 218] rzeczach naznaczam, pewną bedąc, ze ich m[iłos]c panowie successorowie, ktorzy wielkiemi dostatkami są od Pana Boga udarowani y sami z własnych dobr swoich daleko więc[e]y na chwałę Bozą udzielaią, w tey ostatni[ei] woli moiey executorom moim nie bedą przeszkadzac y usczerbku naimnieyszego nie uczynią, о со unizenie proszę y surowym sądem Bozym obowięzuię. Iesliby nąmniey woli moiey nie słuchano, Pana Boga proszę, aby ten, ktory był za zywota oycem і opiekunem sieroctwa moiego, zeby zgwałcenie woli w odmianie mscił się na duszach і nа ciałach tych, ktorzy by lubo odmienic, lubo umnieyszyc w czymkolwiek wolą moię ostatnią wazeli się, tak do kosciołow, iako na uczynki dobre naznaczone tym testamentem moim oswiadczoną, tudziesz sługom moim (ktorych rozporządzenie na osobn[e]y karcie w addytamencie, reką moią podpisanym zostawuię) do naymnieysz[e]y rzeczy, cokolwiekem naznaczeła, aby we wszytkim wykonano było, proszę, a nie tylko aby nie odmien[i]ono, ale ani aby zwłaczano, wypełnic cokolwiek moze bydz zaraz uczyniono.
Naprzód tedy od ratunkow duszę moiey y kosciołow pocznę. Do kościoła oycow iezuitow ostrogskiego, gdzie lezec bedę, odkazuię dwadziescia tysięcy złotych polskich, tamze złoto wszystko y kleinoty, perły, kamienie takze wszytkie, czego osobny iest regestr reką moią podpisany y pieczecią zapieczętowany, srebro stołowe, konwie, miednice, nalewki, flasze, dzbany, misy, pułmiski, talerze, lichtarze stołowe, czasze, czarki, kubki, takze pokoiowe y podrozne, koscielne lichtarze, ampułki, miseczki, dzwonki, kałamarze y namnieyszą rzecz, ktorą kolwiek mam albo asz do ostatniego zycia mego miec mogę we srebrze tak złocistym, iako y białym temusz kosciołowi przy collegium ostrogskiem wiecznie służyc y nalezec ma. A czynie to nie tylko z moiey przeciwko Panu Bogu chęci, ktorą powinnam, ale tesz z powinnosci, || [k. 218 v.] gdysz ie[g]o m[iłos]c swietey pamięci dobrodzi moy roskazał mi, abym srebro oddała do kosciołow, ktore przy mnie z dobrodzieystwa ie[g]o m[iłos]ci zostawało, со y zapisem stwierdzic y rzeczą samą oddac iako naiprędz[e]y obiecuię. Z kaplice domowey y pokoiowey obrazy wszystkie, pacierze, reliquiarze, zegary, xięgi, szkatuły, szkatułeczki, skrzyneczki – wszystko to tamze, ich m[ił]osciom oycom iezuitom ostrogskiem daię. Obicia tesz wszystkie, ktorego nie wiele, opony, kobierce, takze insze obicia temusz kosciołowi ostrogskiemu odkazuię, kobierce tedy wszystkie, ktore mam, proste y iedwabne, perskie y słupiaste, y opony proste y iedwabne, takze materie, złoto і srebro do robot, iedwabie, płotna, rąbki, gdysz się to wszystko do koscioła kupowało, karety, kоnіe wozowe, oprocz tych, iesli komu со naznaczę, nа со wszystko ma byc osobny regestr przy testamencie reką moią podpisany і pieczecią przycisniony, ktory chcę, aby tak ważny był, iakoby sam testament. Bydła stada, zrzebce, takze owce, swinie w ostrogskich, zwiahelskich, berezdowskich folwarkach, gdyzem ia to wszystko kupowała, nic albo mało z działu zostawionego w folwarkach zostałam – ich m[iłos]ciom oycom iezuitom collegium ostrogskiego wiecznie oddaię y daruię. A proszę о to, ieslibym pod czas niesposobny wygnania bydła umarła, a wygnac by nie mozono pretko, zeby do czasu wiosny, poki by sami oycowie nie wzięli, po folwarkach w takimze dozorze, iako y za zywota mego zostawało, nа со sumnieniem panow starostow obowięzuię, ktorzy do oddania tych rzeczy і bydeł wcale na urzędach swych abych zatrzymani byli, ich m[ił]oscow panow executorow usilnie proszę, aby za odmianą szkody nie było. A iesliby tesz bydło wszystko lubo czesc iego kupic chciano do tychze maiętnosci і folwarkow, zeby nie || [k. 219] było ladaiako płacone. Суnа wszystka, miedz, strzelba, działa, hakownice, muszkiety niemieckie, bandolety, prochy, kule do teyze strzelby nalezące, acz ci tego wszystkiego nie wiele, – y to chcę, aby wszystko oddane było do tegosz collegium ostrogskiego oycow iezuitow według regestru tego wszystkiego reką moią podpisanego.
Zapisy wszystkie, przed tym dosyc12 warowane і temusz collegium uczynione albo ktore uczynię podczas zycia mego, tem testamentem moim stwierdzam і ponawiam tą ostatnią wolą moią. Na domurowanie koscioła y collegium ostrogskiego zostawuię Krzywin z folwarkiem Kolumbem13, ktorych wsi iako na początku zaraz fundaciey swey y murowania tegosz collegium ich m[iłos]c oycowie iezuici ostrogscy zazywali, tak y teraz chcę, aby ich uzywali ze wszystkiemi pozytkami y powinnosciami poddanych dotąd, asz ze wszystkim stanie doskonale koscioł y collegium w Ostrogu. W czym nie czynię zadnego bezprawia nikomu, bo nie oddałam dobr ani maiętnosci samey, tylko aby na czesc і nа chwałę Bogu memu tym predz[e]y dokonczone były mury, tę pomoc potrzebną bydy widzę, skąd ich m[ił]osciow panow successorow pamiątka bedzie. Mieysca tesz te, kedy biorą kamien, tak pod Międzyrzeczem14, iako y pod Kuniowem, y nа inszych gruntach, poniewasz przed tym niewiadome antecessorom moim z osobliw[e]y opatrznosci Boskiei pod czas zaczetego murowania collegium pokazały się, do samego skonczenia15 murow koscioła y collegium zupełnego słuzyć bedą tymże oycom iezuitom, takze gdzie cegłę robią, glinę y wapno biorą na gruncie moim, do zupełnego wystawienia koscioła і collegium temze oycom pozwalam y daię, prosząc, aby na żadną inszą potrzebę zamkową, ani mieyską, ani wieyską tego nie uzywano. Skoro koscioł stanie przy collegium oycow iezuitow w Ostrogu, || [k. 219 v.] ich m[iłos]c panowie executorowie moi albo ich m[iłos]c panowie successorowie z dochodow maietnosci po mnie pozostałych oprocz wyz[e]y mianowanych y legowanych dwudziestu tysięcy złotych polskich temusz collegium powinni bedą dac drugie dwadziescia tysięcy złotych16 polskich na ołtarz wielki, ktory ma bydz czarny, srebrem ozdobiony, a trzecie dwadziescia tysięcy złotych polskich na ołtarz mnieyszy do kaplice ie[g]o m[iłos] ci pana woiewody małzonka mego w tymze koscielie, ktory nie mniey ozdobny, iako y wielki. Do tego blachą miedzianą, a nie ołowianą pobicie koscioła і kaplic kosztem z maiętnosci moich pozostałych chcę mieć, azeby było pokrycie dobre, sami oycowie niech doyrzą, a to wszystko aby bez odwłoki było, proszę, albo iesliby ich m[iłos]c panowie executorowie albo successorowie zwłoczeli, tedy w rok zaraz po dokonczeniu koscioła y kaplic powinni bedą na tosz pokrycie koscioła y kaplic miedzią dac do rąk ie[g]o m[iłos]ci xiędza rectora collegium ostrogskiego oycow iezuitow na ten czas bedącego summę trzydziesci tysiecy złotych polskich.
Na wypłacenie długow od roznych collegia ich m[ił]osciow oycow iezuitow w prowincii polskiey zaciągnionych dwadziescia tysiecy polskich złotych naznaczam, a ta summa nalezec bedzie collegium ostrogskiemu, ktorą odebrawszy ie[g]o m[iłos]c xiądz rector collegium tegosz collegium17 od ich m[ił]osciow panów executorow albo successorow moich powinien bedzie zaraz dac lubo na wyderkauff komu pewnemu albo za inszym iakiem pewnym contraktem, aby z dorocznego czynszu na rok przychodzącego namienione długi roznych collegia oyców iezuitow mogły się со rok wypłacac y znosic. A tego czynszu dorocznego takze y summy samey dispozytia aby była w ręku ie[g]o m[iłos]ci xiędza prowincyała Soc[ieta]tis Iesu w Koronie Polskiey18 || [k. 220] na ten czas bedącego, chcę y о to ie[g]o m[iłos]ci xiędza prowincyała proszę.
Farny koscioł w Ostrogu aby był murowany przez executory testamentu mego albo successory na kształt fary zasławski[ei], proszę. Do kaplice w Wilnie, gdzie lezy ie[g]o m[iłos]c pan ociec nasz pan Chodkiewicz na srebro leguię złotych polskich tysiąc. Do koscioła farnego ostrogskiego, gdzie swiętey pamieci xiązę ie[g]o m[iłos]c pan stry moy lezy, na srebro dwa tysiąca złotych polskich. Spitalowi swietego Franciszka Xawerego, ktorym w Ostrogu fudowała, dwa tysiąca złotych polskich, ktore pieniądze niech bedą na wyderkauff dane przez ręce ie[g]o m[iłos]ci xiędza proboscza tegosz spitala, ktory na ten czas bedzie, a czynsz doroczny od tey summy przychodzący ma bydz do rąk starszego tego spitala oddawany со rok, ktory aby się na wychowanie ubogich w tymze spitalu mieszkaiących obracał, xiądz proboscz tegosz spitala bedzie со rok dogladał tylko, ale nie odbierał ani niem szafował. Takze temusz spitalowi ostrogskiemu słuzyc bedzie dochod doroczny z papierniey ostrogskiey, a nad to doroczne legumina według ordynatiey ode mnie sobie podaney y opisaney, ktore z folwarku ostrogskiego na kazdy rok maią byc wydawane. Do spitala na stronie xiązęcia ie[g]o m[iłos]ci pana krakowskiego tamze w Ostrogu złotych polskich dwiescie. Do spitalów ostrozeckiego, chłapotynskiego, smołderowskiego, berezdowskiego, kazdego z nich z osobna po złotych dwuset. A plebani powinni о tych summach wiedziec і dac one na wyderkauff, z ktorego czynsz doroczny ma byc obracany na spitalne w tychze spitalach mieszkaiące. Do bursy ubogich studentow przy collegium ostrogskim oycow iezuitow dwa tysiąca złotych polskich do rąk ie[g]o m[iłos]ci xiędza rectora ostrogskiego chcę, aby były oddane. || [k. 220 v.]
Do inszych zas mieysc oddane byc maią te summy. Do swietey Barbary w Krakowie oycom iezuitom cztery tysiące złotych polskich, tamze w Krakowie do nowiciatu przy kosciele swietego Sczepana dwa tysiąca złotych polskich, tamze do collegium przy kosciele swietego Piotra tamze w Krakowie mieszkaiącym złotych polskich dwa tysiąca, do collegium lubelskiego tymze oycom złotych polskich dwa tysiąca, do collegium lwowskiego tymze oycom złotych polskich dwa tysiąca, do Łucka tymze złotych polskich dwa tysiąca, do Winnice tymze oycom złotych polskich dwa tysiąca, do Sendomierza tymze oycom złotych polskich dwa tysiąca, do Kamienca19 tymze oycom złotych polskich dwa tysiąca, do Ваru oycom tymze złotych polskich dwa tysiąca, do Przemysla tymze oycom dwa tysiąca złotych polskich, oycom bossym karmelitom lwowskim złotych polskich dwa tysiąca, pannom karmelitankom bossym tamze złotych polskich dwa tysiąca, do koscioła zwiahelskiego zlotych tysiąc na srebro, a koscioł aby był murowany przez executora albo successory moie, proszę, wszak iest kamien і wapno, do ostrozeckiego koscioła zlotych polskich tysiąc na srebro, do koscioła chlapotynskiego zlotych polskich tysiąc na srebro, do turewskiego koscioła zlotych polskich tysiąc na srebro, do spitala zwiahelskiego złotych polskich tysiąc, ktore na wyderkaufif xiądz pleban zwiahelski obroci, z ktorego czynsz doroczny na wychowanie szpitalnych ma byc obracany, a przy tym ordinaria moią reką podpisana na kazdy rok temusz szpitalowi ma bydz wydawana z folwarku zwiahelskiego. A uczyniwszy tu koniec oyczystych dobr moich, nie chcę, abym z macierzystych cząstki || [k. 221] Bogu moiemu nie udzieliła y osobliwą dziedziczkę Matkę Boga moiego wziąwszy, na czesc Iey dobr moich udzielam ruchomych do koscioła swietego Iana w Iarosławiu przy collegium oycow iezuitow na ochedostwo koscielne, to iest na srebro odkazuię piec tysięcy złotych, a osobno iałmuzny do collegium dwa tysiąca złotych polskich, do Naswietszey Panny tamze w Iarosławiu dwa tysiąca złotych polskich, do panien zakonnych iarosławskich takze złotych polskich dwa tysiąca naznaczam, do spitala iarosławskiego Swietego Ducha złotych polskich piecset.
Poddani niepodobna, aby cięzarow nie mieli, za ktore przydzie się sprawowac przed Panem Bogiem, we wszystkich tedy włosciach moich ostrogskich, zwiahelskich, turewskich, smidynskich і polskich iarosławskich w nagrodę proszę, aby były odpusczone do trzech lat czynsze і fury20, chocby tesz y21 nie rok wedle roku fura, ale iednego czynsz, a drugiego fura asz trzy lata wynidą, w22 Polscze zas wszystkie podatki y роwinnosci rok podle roku asz do trzech lat. Turowska tesz fura, ktora bywa z rybami, miodami, zwierzyną y inszemi potrzebami, rok podle roku ma bydz odpusczona przez trzy lata poddanym tamtey włosci. А со z popiołami przez rok takze do wyscia zupełnych trzech lat. Z poborowych piniędzy iest23, ktore pod czas zostawały, z roznych maiętnosci brałam, więc na potrzeby moie cokolwiek tedy przydzie z porachowania ie[g]o m[iłos]ci xiędza Piotra Zakrzewskiego, ieslibym sama na intencyą mianowaną niz[e]y tey summy nie zapisała, proszę, aby było oddano ie[g]o m[iłos]ci xiędzu rectorowi ostrogskiemu do collegium oycow iezuitow, ktory odebrawszy tę summę od executora albo successorow moich, proszę, aby dał na wyderkauff, z ktorego czynsz doroczny za directią tegosz24 ie[g]o m[iłos]ci xiędza rectora collegium || [k. 221 v.] ostrogskiego oycow iezuitow ma bydz obracany na wykupienie więzniow z niewoli poganskiey.
Z dziesięciny ostrogski[ei] wzięłam połtrzecia tysięcy złotych polskich na potrzeby moie – te aby oddane były ie[g]o m[iłos]ci xiędzu Piotrowi Zakrzewskiemu, probosczowi iarosławskiemu, na ochędostwo koscioła swietego Witalisza w Ostrogu przez mię fundowanego, proszę.
О sługach taką czynię dispozytią, w osobnym regestrze przy testamencie zostawuię w additamencie, chcąc miec ten additament takieyze wagi, iako y sam testament. A unizenie proszę, aby ukrzywdzenia zadnego nie mieli, aby snadz krzywda im czyniona pomsty od Boga na domy ukrzywdzaiących nie zaciągnęła.
Za protektora tey ostatniey woliey moiey biorę sobie naiasnieyszego Krola Ie[g]o M[iłos]ci Pana mego miłosciwego, ktorego unizenie і pokornie proszę, aby iako monarcha mądry і pobożny, zawziąwszy z swiątobliwych przodkow swoich chec do pomnazania chwały Pana Boga w panstwach і krolestwie swoim, w teyze nieustainie pomnazaiąc się oraz y ubogich sierot obroncą y opiekunem zawsze bydz zwykł, w czymem y ia osobliw[e]y y milosciw[e]y Ie[g]o Krolewskiey M[ił]osci łaski y protect[i]i doznawała, tak y t[e]y ostatniey woli moiey iako pozostałey w sieroctwie z miłosci y łaski swey raczył byc оbrоnсą y opiekunem, biorąc to wszystko pod osobliwą y miłosciwą panską protectyą swoię, aby tak te legata ostatniey woliey moiey, iako y inne fundacie na czesc y chwałę Boga і Tworcy mego і na poratowanie dusz ubogiego ludu w tych tu kraiach odległych odsczepienstwem od koscioła rzymskiego powszechnego zarazonego przemieszkiwaiących, nadroszszą krwią Chrystusową odkupionych, zapisane y obwarowane do skutku swego iusz po częsci niemałey za łaską Boską przywiedzione nie były naruszone od łakom[e]y chciwosci ludzkiey albo, strzesz Boze, zatłumione y zepso­ || [k. 222] wane.
Naiasnieyszego tesz y przewielebnego krolewica ie[g]o m[iłos]ci biskupa płockiego unizenie proszę, aby przy zwykłey swiątobliwosci y zarliw[e]y chęci ku czci y ku chwale Naiwyszego Tworcy swego y moich tych sierockich intentiey y ostatniey woliey chciał byc promotorem y dozorcą. Executora zas teyze ostatniey woli moiey iasnie oswieconego xiązecia ie[g]o m[iłos]ci Kazimierza Floryana Czartoryskiego, biskupa na ten czas poznanskiego, iasnie wielmoznego ie[g]o m[iłos]ci pana Stanisława Witowskiego, kasztellana na ten czas sendomirskiego, y iasnie oswieconego xiązecia ie[g]o m[iłos]ci Michała Czartoryskiego, starostę na ten czas krzemienieckiego, czynię, ktorzy aby się z tego poboznego uczynku nie wymawiali і tę wolę moię do skutku y zupełnosci przywiedli, niwczym nie ustępuiąc naznaczon[e]y woli y prosbiey moiey, unizenie proszę. Pewnam, ze Pan Bog, Ktory iest osobliwym oycem sierot, tę łaskę tak Ie[g]o Krolewskiey M[ił]osci, iako і ich m[ił]osciom executorom moim stokrotnie zapłaci, a ia iesli godna bedę sczesliwosci wieczn[e]y u Pana Boga mego, sczesliwych lat y pomyslnych pociech ich m[ił]osciom przed Maiestatem Pańskim zebrac nie zaniecham. A tu iusz skonczywszy testament moy y ostatnią wolą moię oswiadczywszy, naiasnieyszego Krola Ie[g]o M[iłos]ci Pana mego miłosciwego, iako opiekuna y obroncę tey sieroc[e]y dispositiey ostatniey woli moiey, о pomoc do wykonania teyze woli moiey na czesc y na chwałę Boga moiego y poratowanie bliznich moich tym testamentem oswiadczony, a naiasnieyszego krolewica ie[g]o m[iłos]ci xiedza biskupa, iako dozorcę wykonania mego w tym wszytkim, powtore і unizenie proszę, aby powagą swą do pretkiego y zupełnego wykonania tego wszystkiego testamentu y additamentu iego dopomoc raczyli. Iasnie oswieconego zas xiązecia ie[g]o m[iłos]ci Casimirza Floryana Czartoryskiego, bi­ || [k. 222 v.] skupa na ten czas poznanskiego, takze iasnie wielmoznego ie[g]o m[iłos]ci pana Stanisława Witowskiego, kasztellana na ten czas sendomirskiego, y iasnie oswieconego xiązecia ie[g]o m[iłos]ci Michała Czartoryskiego, starostę na ten czas krzemienieckiego, iako executorow wykonywaiących tę ostatnią wolą moię, także ich m[iłos]ciow panow successorow moich przez rany y krew Zbawiciela moiego proszę y obowiezuię, aby to wszytko do skutku przyszło wedle unizoney prosby moiey y nа straszliwy sąd Boży powoływam tych, ktorzy by iey przeczyc chcieli, prosząc Boga, Tworcę mego, y Matki Iego Przenaswiętsz[e]y, aby wszystkie pomsty swoie wylali na przestępuiących wolą umarłych. A ze tak czesto obciązam sumnienie, nie czynię to dla czego inszego, tylko abym z pewnieyszą nadzieią umierała, iz to wszytko według woliey moiey wykonano bedzie. Druga przyczyna, iz patrząc na taką oziebłosc katolikow, ktorzy zwykli na dobre uczynki legowane wycienczac dobrą y umnieyszac, luboc nic takowego о ich m[ił]osciach rozumiec nie mogę, ktorzy wielce gorąco о chwałę Boga uymuią się y dla niey wiele dobrego z własnych dobr swoich zwykli czynic. Ręce xiązecia ie[g]o m[iłos]ci y innych wzwysz mianowanych ich m[ił]osciow panów executorow moich tey ostatni[ey] woliey moiey we wszytkim dosc uczynią. A ia Pana Boga prosic bedę, aby po wykonaniu skutecznym woliey moiey własne ich m[iłos]ciow dostatki y szerokie dziedzictwa rozmnazac raczył, wszystkich blogosławienst[w] y łask swoich ich m[ił]osciom przyczyniaiąc.
Do ktorego testamentu przydaię y to, ze tey ostatniey woli moiey zostawuię sobie dobrowolne odmienienie, poprawę, zniesienie y uczynienie additamentu do niego, ktory, iako da Pan Bog, uczynię, podpadac ma we wszystkich swoich punctach pod executią ich m[iłos]ciow panow executorow tak, iako y sam testament, || [k. 223] na со wszystko dla lepsz[e]y pewnosci y powagi ten testament reką moią własną25 przy przyłozeniu pieczęci moiey podpisałam y on iako naiprędz[e]y bуdzie mogło byс, xięgami koronnemi ktoremikolwiek authentycznemi pod zakładem sta tysiecy roborowac deklaruię się.
Pisan w zamku niepołomickim dnia dwunastego czerwca roku Pańskiego tysiącznego szescsetnego piecdziesiątego pierwszego.
Anna Aloysia Chodkiewiczowa na Ostrogu, woiewodzina wilenska, ręką swą.
Ioannes Suchodolski, ecclesiarum collegiatae Sandecensis et parochialium Niepolomicensis, Niegardoviensis plebanus, Sacrae Regiae Maiestatis secretarius, manu propria.
Zygmunt Trembecki z Łapszowa, ręką swą.
Zygmunt Tarło, reką swa.

Additament do testamentu, który za równie z istotnym testamentem moim wazny y skuteczny tą ostatnią wolą moią miec chcę.
Anna Aloysia na Ostrogu y Iarosławiu Chodkiewiczowa, woiewodzina wilenska, iasnie wielmoznego ie[g]o m[iłos]ci pana Iana Karola Chodkiewicza, woiewody wilenskiego, wielkie[go] hetmana Wielkiego Xiestwa Litewskie[g]o, pozostała malzonka.
Przychelaiąc się do testamentu mego w zamku niepołomickim dnia dwunastego miesiąca czerwca w roku Panskim tysiącznym szescsetnym piecdziesiątym pierwszym uczynionego, taki do niego additament, a to z dobrego namysłu mego czynię.
Ich m[ił]osciom panom executorom testamentu mego zawdzięczaiąc pracę na nich ode mnie włozone, naznacząm kazdemu z osobna po trzy tysiące, ktore kazdemu z ich m[iłos]ciow z maiętnosci moich przez wszystek czas exequowania testamentu moiego na kazdy rok płacone bydz maią. Iey m[iłos]ci pani Elzbiecie Constantiey z Ostroga Piaseczynskiey, kasztellance kiiowskiey, siestrzenicy moiey, zostałam winna resztę do posagu iey m[iłos]ci, ode mnie nalezącego, złotych dwa tysiąca – te aby naiprędz[e]y oddane były iey m[iłos]ci, unizenie proszę. Ich m[ił]osciom pannom Kostczankom Zophiey і Annie naznaczam po piąci tysiecy obom, ktore im bez odwłoki oddac maią ich m[ił]osc panowie successorowie. Iego m[iłos]ci xiędzu Maichrowi Michałowskiemu zakonu Soc[ieta]tis Iesu, poniewasz iego m[iłos]c xiądz Kasper Brodowski zakonu takze Soc[ieta]tis Iesu, ktorego pracowitą łaskę w swiątobliwey sumnięnia directiey po wszystek czas sieroctwa mego znałam, przez smierc dokonczył pracę swey, iako spowiednikowi swemu y na tesz pracę po nim nastepcy, iałmużny złotych szescset naznacząm, ktorą ich m[iłos]c panowie successorowie moi z pozostałych || [k. 224 v.] dobr moich со rok do zywota ie[g]o m[iłos]ci tam bedą powinni oddawac, gdzie residowac będzie, о со unizenie proszę y sumnieniem obowięzuię. Ie[g]o m[iłos]ci bratu Ianowi Puszkowicowi zakonu Soc[ieta]tisIesu aptekarzowi, ktory około zdrowia mego obecnie zostaiąc przy mnie pracował y aptekę swą, z ktorą do mnie przyiachał, we Zwiahlu pod czas Kozaczyzny zgubił, leguię złotych dwa tysiąca iałmużny, ktore poniewasz ie[g]o m[iłos]c iuż życia dokonczył, aby oddane były ie[g]o m[iłos]ci xiędzu prowincyałowi zakonu Soc[ieta]tis Iesu, na ten czas będącego, pilno proszę.
Wszytkich zas sług moich, ktorych zasługi zyczliwe osobliwą nadgrodą zawdzięczyc chcę y w samey rzeczy zawdzięczam, tak iako nizey wyrazę, waruię y proszę pilnie tak ich m[ił]osciow panow executorow testamentu mego, iako y ich m[iłos]ciow panów successorow moich, aby wedle tey dispositiey moiey cale, istotnie, bez wszelkiey uymy, intentiey y woliey moiey wyrazney dosc czynieli y kazdego z nich przy tym, со mu naznaczam, zachowali. A naprzod ktoremukolwiek z nich iakakolwiek dzierzawa z maietnosci moich pozostałych w zasługach naznaczona wyraznie tu w tym additamencie zostanie, na tych aby wszyscy y kozdy z nich z osobna do zywota swego procz wszelkich obligow do słuzby woienn[e]y albo od domowych odległy, chyba samey sczegolney domowy, niewzruszenie zostawali.
Naznaczam przeto panu Woyciechowi Zorawskiemu Uzaczyn і Tupalсe, na tymze dozywociu y dziatki iego Iana y Ludwika Zorawskich.
Panu Stanisławowi Chlebowskiemu Orepy і Kozuszki, a małzonce iego z domu Staniszewskiey rok tylko po smierci iego ze wszystkiemi pozytkami uzywanie.
Panu Macieiowi Chlebowskiemu y małzonce iego Iadwidze Domasławskiey Horki || [k. 225] y рoкі oboie zyc bedą, dwiescie złotych iurgieltu dorocznie.
Panu Stanisławowi Rakoieckiemu samemu tylko Kanony.
Panu Waleryanowi Staniewskiemu y małzonce iego Marynie Mołodeckiey26 Lewaszowkę y Ułaszynowkę za Niepołomnym.
Panu Bazylemu Milewskiemu27 y małzonce iego pani Barbarze Pawłowiczowey do zywota oboiga nalezec maią Dłuzek, Pas[z]uki, Szkni[c]e28 y Kotowka.
Pani Boianowskiey niebosczyka Adama Boianowskiego małzonce Mokre y Chorowiec, na ktorych przy dozywociu y summę dwu tysiecy złotych teyze waruię.
Pani Iastrzembskiey z domu Kamienskiey w dozywocie Moniatyn.
Pannie Annie Zakrzewskiey corce moiey krzesney złotych piecset leguię.
Panu Mikołaiowi Brodowskiemu summę złotych dwa tysiąca z tey summy, ktora iest u Żydow ostrogskich, to iest trzech tysięcy siedmiuset y trzydziesci złotych groszy dwudziestu y ieden, na со iest membran. A ze prowiziey przez Kozaczyznę nie dali, trzeba się z nimi о to bedzie porachowac, iezeliby ie dosc uczynieli albo do summy prowizyą przyłączyli, kwitu na to nie pokazali.
Panu Ianowi Brodowskiemu Siekierzynce29 y Korytnia do zywota iego naletec ma.
Panu Krysztofowi y Grzegorzowi Brodowskim ostatek smumy, ktora iest u Żydow tychze ostrogskich, a przy mnie z własney łaski moiey darownym sposobem dwa tysiąca y trzysta złotych polskich po[zo]stałe.
Pani Annie Branickiey samey tylko do zywota Naraiowka y Ułaszynowka przy Naraiowce.
Panu Krysztofowi Kosmowskiemu y małzonce iego Pani Krystynie Chomentowskiey takze do żywota oboyga Dołotcze ma nalezec. Tymze w toz dożywocie daię || [k. 225 v.] y Gursczyznę, skoro pani Sobanska umrze.
Panu Stanisławowi Kowalkowskiemu takze do zywota iego Komorowka.
Panu Mniszkowi takze do zywota Ułaszynowka pod Ostrogiem.
Pani Sobanskiey Gorsczyzna, ktora skoro umrze, pomieniona Gorsczyzna, iako się przed tym namięniło, ma się wrocic do pana Kosmowskiego y małzonkiey30 iego Krystyny Chomentowskiey dozywotnie.
Pani Ianuszewskiey cisz poddani, ktorych teraz trzyma we dwu wioskach ode mnie kupnych dozywociem.
Panu Gireckiemu y małzonce iego Katarzynie Malczewskiey31 Zaluze.
Panu Olbrychtowi Zborowskiemu y małzonce iego pani Annie32 Sławkowskiey Sieniechow33.
Panu Alexandrowi Bryskiemu dozywocie na Dworcu34 і Mochilni, tak małzonce iego, iako y samemu, tymze przydaię і Cwilą, zeznawaiąc, ze pomienioney pani Brzyskiey nalezy summa ode mnie dana, a przez pana Wechadłowskiego za moim concessem na tęsz maiętnosc transfundowana, ktora mu ma bydz oddana.
Panu Woyciechowi Zmiiewskiemu35, pisarzewi pokoiowemu y podskarbiemu memu, zapisuię dozywocie na Serbach y Serbinowce36.
Pani Zabłockiey wdowie do zywota iey daię wsi Iurkowczyznę37 y Wyłuski.
Na tychze wioskach corce iey pani Michałowskiey dwa tysiąca waruię wzgledęm tego, ze rodzicy iey własną summę zgubieli, a drugiey iescze niezamęzney złotych tysiąc.
Panu Pawłowi Stachurskiemu y małzonce iego z domu Błotnickiey Mohilno38 naznaczam.
Panu Ierzemu Iakubowskiemu y małzonce iego do zywota oboiga Sosnowkę.
Paniey Kanonowey Kolodenka. Słowikowskie[g]o y małzonkę ie[g]o Okręglicką na wiosce Czernicy39 przy miasteczku tegosz imięnia połozon[e]y dozywotnie zostawuię.
Stephanowi Iastko­ || [k. 226] wskiemu złotych dwiescie y dozywocie na woitostwie Suronowie40 po smierci paniei Baranowskiey.
Alexandrowi Chilinskiemu złotych dwiescie.
Dziusze złotych dwiescie.
Zasczynskiemu daię dozywocie na folwarku, ktory Komor41 trzymał w Niesiołonnym42, iako ma list moy.
Baiszowi złotych trzydziesci y parę sukien falendyszowych nad zasłuzone43.
Ciszewskiemu kaplicznemu złotych sto y na parę sukien falendyszu nad zasłuzone.
Matyaszowi aptykarzowi złotych trzysta.
Woyciechowi kredencerzowi memu złotych sto.
Moysieiowi44 piekarzowi złotych piecdziesiąt.
Stanisławowi karecianemu stangretowi złotych czterdziesci y opatrzenie bez powinnosci do smierci.
Iakubowi Maiewskiemu wolnosc od powinnosci mieyskich y złotych dwadziescia. Innym wszytkim woznicom moim nad zasłuzone contentatiey po złotych dziesiatku y wolnosc w domach bez powinnosci, ktorzy ie maią. Pawłowi kowalowi z zoną do smierci wolnosc na folwarczku w Płużnym y złotych dwadziescia.
Ferensowi złotych piecdziesiąt y opatrzenie z wolnoscią.
Martonowi Łogoszowemu złotych piecdziesiąt z wolnoscią w domu.
Kozice dziesiątnikowi, Ferensowi, Wielboikowi, Iurkowi, Felzietemu, Ferensowi, staremu Szyposzowi, Łackowi Szyposzowi – tym wszystkim nad barwę zasłuzoną dac po złotych dwudziestu y w domach wolnosc dozywotną, takze w polach y ogrodach, ktorzy ie maią, bez wszelki[ey] powinnosci, iesliby osiedli w moich maietnosciach.
Sługom zas białey płci to naznaczam: Pani Barbarze Sławkowskiey z Iugoszewa Halowle45 w dozywotnią pusczam possessią, procz wszelkich obligow.
Teyże parę koni y karetkę daruię, do tego dwa tysiąca odkazuię, a iesliby wolała Ryszkową Wolą || [k. 226 v.] w Iarosław[s]czyznie na mieysce Hołowel, chcę, aby do zywota przy niey zostawała46.
Pani Goslinskiey iurgieltu со rok złotych trzysta do zywota iey z prowentow ostrogskich naznaczam.
Paniey Olszewskiey contentatiey złotych trzysta nad zasłuzone, na со ma list moy.
Pani Wązowskiey47 złotych piecset y zyta stert dwie, ktore by po stu kop w sobie miały.
Pannie Kuczewskiey złotych tysiąc nad zasłuzone.
Pannie Helenie Brodowskiey nad zasłuzone złotych tysiąc.
Pannie Teresie Mozgawiance48 złotych tysiąc y suknie bławatne, na ktore iuż pokupiono bławaty y со iey bedzie nalezało według płace mey w szatach, ktorych do tego czasu iusz przez kilka lat nie bierze, na со ma kartę moię.
Pannie Bondaszewskiei49 złotych tysiąc nad zasłuzone y ordynarią coroczną iezeli przy koscielie mieszkac będzie.
Pannie Lutomierskiey złotych trzysta y nа dwie sukni bławatu, gdzieszkolwiek bedzie.
Pannie Ostrowskiey złotych sto. Kasi forbotnicy złotych sto, dwie suknie saiowe, dwie50 brekleszowe y ordinaria coroczna, iesli przy koscielie mieszkac będzie.
Kasi karlicy złotych dwiescie, ordynaria do smierci y nа sukienki со rok złotych piecdziesiąt.
Marysi karlicy złotych sto y ordinaria do smierci.
Maximkowi karlikowi złotych sto, a iesliby przy koscielie mieszkac chciał, dac mu złotych dwiescie51, y ordinaria, y nа sukienki złotych piecdziesiąt со rok.
Romanowskiemu karlikowi sto złotych y parę sukienek bławatnych.
Pannie Dziuszance złotych dwiescie.
Pani Szołtanowey złotych sto.
Pannie Annie Witwickiey złotych sto y со się winno bedzie, porachowac się z nią, gdysz się iey nie dawało przez kilka lat, na со ma miec kartę moię.
Teresie Pasamonnikownie sto złotych y suknią turecką, a siestrze iey młodsz[e]y, ktora za Woyciechem credencerzem moim, złotych piecdziesiąt.
Anusi Tatareczce sto złotych. Korosteszowskiey Ta­ || [k. 227] tarce złotych sto.
Paulinie Tatarce złotych szescdziesiąt y suknią.
Maruscze chramey złotych piecdziesiąt na dwie suknie brekleszu.
Fedorce kulawey złotych piętnascie y suknią brekleszową.
Daniłowey pracce złotych piecdziesiąt nad zasłuzone, a do zywota iey z mężem wolnosc od powinnosci mieyskich. Krysztofowi piekarzowi złotych sto.
Mimo to wszystko wyzey wyrażono, miałam z dawna y na to osobliwy respect, abym koscioły w miasteczkach moich Zwiahlu, Chłapotynie, Berezdowie, Ostroszku Nowym y w Turowie przeze mnie pobudowane w porządku swym przy własnosciach swoich zachowuiąc ich, potomnie y niewzruszenie zostawiła, со osobliwym zapisem grodowem wiecznie stwierdzic miałam nieodmienną wolą, lecz ze mi niespodziane moie niesposobności iako do wyż[e]y wyrazonych, tak y do tego wstręt uczynieły, pilnie proszę y koniecznie miec chcę po ich m[ił]osciach panach successorach moich, aby pomienione koscioły z spitale przy kosciołach pomienionych cale, zupelnie y potomnie przy nadaniach swoich, iako na ten czas są ode mnie zostawione, tak y przez ich m[iłos]ciow były zachowane, iako osobliwie inwentarze na osobnych kartach spisane y reką moią własną podpisane w sobie maią. Dziesieciny tesz do tychze kosciołow z pozostałych moich maiętnosci do nich przyległych aby plebanom swym zupelnie oddawane były, ktorych połowicę xieza plebani na ochędostwo koscielne, a połowicę na swoie obescie y xięzy swych obracac maią y powinni bedą. A te dziesięciny z sczegulnych tylko tych crescency oddawane bydz maią z zyta, pszenice, ieczmienia, owsa, hreczki y grochu.
Pod łaską y błogoslawienstwem Boskim obowięzuię ich m[iłos]ciow panow successorow moich, aby przeciwko tey ostatniey woli moiey niwczym nie przeczeli. Так tedy te dispositią moię wyz[e]y wyrazoną declarowawszy, a wszytkie ze wszytkiemi paragrafami, || [k. 227 v.] clausulami y punctami w iedno zabrawszy, pilnie proszę tak ich m[ił]osciow panow successorow, iako і ich m[ił]osciow panow executorow testamentu mego52, aby to wszytko cokolwiek tu w tym additamencie iest opisano, tak iako y sam testament we wszytkich swoich okolicznosciach cale, istotnie y skutecznie wykonano było. Więc na ostatek y to miec chcę, iz komukolwiek z czeladzi moiey wzwysz pomienioney dane bedą napisane ordynarie doroczne, te lubo z moiem własnym podpisem y pieczęcią moią, lubo tesz z podpisem ręki ie[g]o m[iłos]ci xiędza Piotra Zakrzewskie[g]o, proboscza iarosławskie[g]o, będą, aby wszytkie, a wszytkie iakoby ode mnie samey podpisane były, za wazne od ich m[iłos]ciow panow successorow moich skutecznie przyięte y oddawane do zamierzonego wyz[e]y czasu swego, to iest do zywota ich były. Ktory to additament moy aby tym skutecznieyszy był, do testamentu przerzeczonego referuię y pod executią ich m[ił]osciow panów executorow, w nim mianowanych, we wszytkim podaię y on reką moią własną przy przycisnieniu pieczeci moiey podpisałam y xięgami ktorymikolwiek koronnemi authentycznemi w ieden czas z tymze testamentem roborowac, da Pan Bog, mam wolą y bedę pod zakładem sta tysięcy złotych.
Działo się w tymze zamku niepołomickiem we wtorek po swiecie Narodzęnia Panny Mariey blizszy roku Panskiego tysiącznego szescsetnego piecdziesiątego pierwszego.
Anna Aloysia na Ostrogu Chodkiewiczowa, woiewodzina wilenska, ręką swą.

Declaratia punctu w testamencie о pogrzebie moim.
Nie wzruszaiąc w naimnieyszym punkcie testamentu mego53 y owszem całego tąsz kartą moią potwierdzaiąc, poniewasz plaga Panska nie ustaie, a mnie w zamieszaniu oyczyzny cudze kąty pocieraiąc niewdziecznym domu zycie me konczyć przychodzi, proszę iasnie oswieconego xiązecia ie[g]o m[iłos]ci Floriana Casimierza Czartoryskiego, biskupa na ten czas poznanskiego, iasnie wielmoznego ie[g]o m[iłos]ci pana Stanisława Witowskiego, kasztellana na ten czas sendomirskiego, iasnie oswieconego xiązecia ie[g]o m[iłos]ci Michała Czartoryskiego, starostę na ten czas krzemienieckiego, iako executorow testamentu mego, do ktorego y tę kartę przydaię chcąc tą tak wazną, iako y testament moy miec, aby mie ich m[iłos]c iako naiprędz[e]y bedzie mogło byc po smierci mey w ktoryszkolwiek residentiey przypadnie ze wszystkiemi do Krakowa, ktorzy na ten czas na usłudze moiey bedą, sprowadzieli y tam w kosciołku swietego Macieia przy nowicyacie ich m[ił]osciow oyców iezuitow wespoł z iego m[iłos]cią moim || [k. 223 v.] swietey pamięci, ktory iusz tam na54 początku tak cięszkiego na oyczyznę przypadku ode mnie złozony iest nie tak pochowali, iako racz[e]y złozeli, przydawszy przy tym złozeniu zwyczainą protestatią, ze po uspokoieniu oyczyzny wyrazna ta wola moia, abym z pomienionego kosciołka Macieia swietego wespoł z ie[g]o m[iłos]cią moim swietey pamięci przeniesiona do Ostroga y tam w kosciele ich m[iłos]ciow oycow iezuitow pochowana. Nie wkładam iednak ciezaru zadnego na ich m[iłos]ciow panów successorow, aby na te przeniesienie nowe iakie koszty wazyć mieli, samego wielebnego ie[g]o m[iłos]ci xiedza prowincyała, ich m[ił]osciow oycow iezuitow, takze wielebnego ie[g]o m[iłos]ci xiedza rectora collegium ostrogskiego, na ten czas bedącego, usilnie proszę, aby mię, gdy się dostatecznie oyczyzna uspokoi, prywatnie z pomienionego swiete[g]o Macieia kosciołka do Ostroga zawiesc kazali і w kosciele swym wespoł z ie[g]o m[iłos]cią moim swietey pamięci pochowali. W czym trzymam to о ich m[ił]osciach, ze mi ani wozow, ani koni na to przeniesienie załowac nie bedą y ostatniey woliey moiey tą kartą oswiadczoney we wszytkim dosc uczynią. A ia poniewasz iuz więc[e]y odsłuzyc nie mogę, tey ostatniey usługi ich m[iłos]ciom przed maiestatem Boskim nie zapomnę. Proszę iednak y obliguię ich m[iłos]ciow panów successorów, aby na to przeniesienie ich m[iłos]ciom tysiąc złotych dali.
Co dla lepsz[e]y wiary przy przycisnieniu pieczeci moiey podpisałam.
W Gninie piatego dnia stycznia roku tysiącznego szescsetnego piecdziesiątego trzeciego.
Anna Aloysia Chodkiewiczowa na Ostrogu, woiewodzina wilenska, ręką swą.