1644, червня 28. Дубно. – Тестамент Зофії-Пуденціанни з Ліґензів, першої дружини князя Владислава-Домініка Заславського

Ори­гі­нал: невідомий 

Копія:
1. AGAD. – Archiwum Lubomirskich z Małej Wsi. – Akty innych rodzin, sygnatura 125, s. 187–194. Запо­віт помер­лої теста­тор­ки, завіре­ний під­пи­са­ми і 4 печат­ка­ми, пред’явив перед пере­ми­шльсь­ким римо-като­ли­ць­ким єпис­ко­пом Пав­лом Пясе­ць­ким адво­кат кн. Вла­ди­сла­ва-Домініка Заславсь­ко­го і його дру­жи­ни Зофії-Пуден­ціан­ни з Ліґен­зів Кас­пер Коча­но­вич 15 берез­ня 1649 р. у Бжо­зо­ві. Завіре­ний випис з книг Пере­ми­шльсь­кої римо-като­ли­ць­кої кон­си­сторії дру­гої поло­ви­ни XVII ст. На с. 197 напи­си різ­ни­ми почер­ка­ми: 1) Testament; 2) Approbatio ill[ust]r[issi]m[ae] et magnificae d[omi]n[a]e Pudentianna de Bobrek, pal. sen.; 3) 1649.
2. ЛННБ. – Ф. 91, спр. 245, арк. 88–93. Завіре­ний випис з тих саме книг, вида­ний у сере­дині – дру­гій поло­вині XVII ст., по смер­ті єпис­ко­па Пясе­ць­ко­го († 1.VIII.1649).

Пуб­ліка­ція: Дем­чен­ко Л., Тес­лен­ко І. Теста­мен­ти князів Заславсь­ких // Острозь­ка дав­ни­на, вип. 7, 2020. С. 231–238.

W imię Przenaswetszy y Nierozdzielny Troyce Boga Oyca, y Syna, y Ducha Swięntego.
Zofia Pudentianna z Bobrku xiezna Ostrogska y Zaslawska155, hrabina na Tarnowie, koniuszyna koronna, lucka staroscina.
Uwazywszy niepewnosc zycia ludzkiego, proznosciom swiatowem nic nie ufaiac, y owszem niemi pogardzaiac, odmianę w zyciu, ktore y krotkie, y niespodziwane bywa przez smierc odeimowane, zabiegaiac, a za istotną prawdę to156, ze człowiekowi grzesnemu przed Straszny Sand Stworzyciela swego stanąc przydzie wyznawaiac, takowe rosporzadzenie y ostatnią wola moie, bendac z laski Pana Boga mego zdrowa na ciele y na umysli, o zbawieniu duszy moiey radząc y zmarłych rodzicow swoich157 nie zapominaiąc, ku chwale Maiestatu Boskiego czynię y postanowiam158 nieodmiennie.
Ktorego kolwiek czasu159, lubo nie watpię w lasce Zbawiciela mego, ze mie iescze na swiecie pochowa dla szluzby Swoiey Swiety y dosic uczynienia za grzechy moie, a smierc na mie dopusci Pan Bog, tedy takowe oswiadczenie czynię, ze w wierze swietey katholickiey z tego swiata zysc chcę, nie watpiac w miłosierdziu Panskiem, ze dusza moia grzysna160 przez przyczynę Naswietszy Panny Rodziculki Tego y Swietych patronow, ktorem sie ia oddaię, bedzie do nieba przyięta.
Ciało moie grzesne aby było w abicie Klary Swiety pochowane wedlug zwyczaiu bractwa, ktore mam z oycami bernardinami, y w grobie oyca mego dobrodzieia było w Rzeszowie u oycow bernardinow wstawione y pochowane przystoinie sposobem chrzescian- || [s. 188] skiem proszę.
Dobra zaz moie wszytkie ruchome y nieruchome nizy opisane rosporzadzam sposobem tem:
Zem naibarziey pomnozenie chwały Bozy upatrowała, tedy tez nade wszytko moie te intentią przekładam, aby panny zakonne reguly trzeci Franciska Swientego siostr pokutuiaczych były w Rzeszowie, ktorem fundacią taka czynie: pięcdziesiath tysiecy złotych, ktorem w161 sobie w zapisie w grodzie krzemienieckim zeznanem warowała162, zapisuię y leguię wiecznemi czasy tem sposobem, aby od tey summy wyderkaff po zlotych osmiu od sta przez x[iązęcia] i[ego] m[iłosc] pana malzonka mego był placzony poki tylko bedzie tak samego dobrodzieia mego Pan Bog na swiecie chował albo tych, kturzyby kiedys kolwiek w potomnych czasiech na possessią Rzeszowa nastepowali, ktory wyderkaff kozdego roku czyni zlotych cztery tysiączi, a na kozdy Swiety Ian Krzciciel zawsze ich ma dochodzic bez wszelaki trudnosci.
A ze mi sie163 upadobała obseruantia klastoru tarnowskiego, tedy wedlug mey y 164 według tamtych zwyczaiow y obseruantiey, maia bydz te panny introducowane y postanowione. Do tego nie insze, tylko te, ktore ia sobie z przeyzrenia Bozego obrała, y z lubelskiego, y z tarnowskiego klastoru – maią bydz te pięc, ktore ia iuz mam zgromadzone w konuencie tarnowskiem, nie biorac iuz zadnych z lubelskiego konuentu, iedno te maią bydz, ktore są naznaczone w kupie, miedzy ktoremi za przełozoną pannę Magdalenę Lesiecką y z temi sztyrema z klastoru tarnowskiego naznaczam y oney wszytko w moc y na wola daię. || [s. 189]
Naprzod aby tedy165 blagały Pana Boga za grzechy moie z166 rodzicow moich proszę y obowiezuię, aby msza swieta bywała o miłosierdziu Panskiem na kozdy poniedziałek spiwana, a druga o Niepokalenem Poczeciu Naswietszy Panny w sobothę ma bywac, co aby wykonały za traczeniem dusznem grozę.
Z wyderkafu maia zyc z tego przystoinie, zakonne postanowiwszy wychowanie, więc y murowac167 bendą powinni, nie molestuiac ni o czo168 successorow moich, chybaby z miłosci swoiey przeciwko mnie y duszy moiey czo z chęci uczyniono, tego tylko dokładam, aby mogły miec swoię potrzebę s puscz y lasow rzeszowskich albo glogowskich na budynek, y opal, y potrzebę klastorną, czo baczeniu y łasce x[iązęciu] i[ego] m[iłosci] małzonkowi memu y successorom moiem woli poruczam.
Nima tedy wiency ich bydz, tylko dwadziescia y cztery na tey fundatiey w liczbie profesek. W ty pomienioney liczbie maia bydz pięc siroth, ktoreby nie mogły miec posagu a pragneły zakonu swiętego, a były sposobne do zakonu – bez posagu maia bydz przyięte, a potem drugie według zdania przełozoney posagi maią wnosic, czo ia to daię na wolą panien zakonnych, ktore bendą wprowadzone do nowego klastoru. Iezeliby tez moia krewna ktora kolwiek bez posagu była, zeby go miec nie mogła, ma bydz na te prouisyą przyięta y proszę lubo sposobnosc iey ma bydz do zakonu uwazona.
Ty tedy fundatiey moiey opiekunem xiazecia ie[go] m[iłos]c pana małzonka mego miłego y dobrodzieia, y onemu oddaię tego, o dispositya proszac x[iązęcia] i[ego] m[iłosc] małzonka mego kochanego, nizeli bendą panny wprowadzone, aby tę pensyą od piacidziesiath tysieczy złotych na mury obraczał, więc aby koniecnie te, nie insze, panny, ktore mam naznaczone, od oycow wielebnych prouinciey tak ruski, iako y malopolski były wprowadzone.
Iezeliby tez Pan Bog wział z tego swiata, czego Panie Boze zachoway, pannę Magdalennę Lesiecką pierwey, nizeli wprowadzonę bendą, || [s. 190] tedy na iey mieysce ma nadstąpic panna Annigiela Gielczowska169, y ona ma temze sposobem postempowac sobie, iako ona.
Do kosciola tego, przy ktorem bendzie ciało moie pochowane, naznaczam trzy tysiącze złotych, ktore takze na wyderkaf dac kędy170 albo też od nich prouisią placic, zeby po171 osmi złotych od sta dawano, czo uczyni złotych dwiescie szęscdziesiąth, względęm ktorych oyczowie172 niech bendą obligowani przez cały rok zawsze za duszę moię odprawowac kazdego tygodnia po trzy mszy, to iest w poniedzialek, we srodę y w sobothę requialne, za duszę moię.
A to naznaczam z tey summy, ktora bendzie od ich m[iłosci] panow Ligęzow, takze z tych pieniedzy, ktore y iako doydą prawem, leguię piec tysieczy złotych na apparaty, kelichy y insze ochędostwo koscielne do nowe[g]o kosciola pannom zakonnem.
Tamze do tegoz klastora nowego leguię obrazy, reliquie S[więtych] wszytkich y oltarz ebanowy ze srybrem y kielich z patena, z kamienmi sadzony, zeby sie do zadnego koscioła nie dostawał, ieno do mego nowego.
X[iązęciu] i[ego] m[iłos]ci naymilszemu małzonkowi memu, przyiacielowi nierozdzielnemu, leguię y odkazuię wszytkie moie dostatki tak pieniadze, czo ich moze bydz w gotowiznie, iako kleinoty, perły, złoto, srebro, stada, obory y insze rzeczy, nic nie excipuiac y od wszytkiego moich krewnych, zeby do tego zadnego przystepu nie mieli, oddalaiac. Obowiezuię iednak tegoz x[iązęcia] i[ego] m[iłosc] małzonka mego y dobrodzieia, aby w tych pomienionych fundatyach dosic sie stało, iako winczy173 napisanych punktach tego testamentu mego, o co Strasznego Sadu wzywam Bozego, gdyby intentia moia z iaki miary niesłusznie || [s. 191] nie była wykonana.
Pannie Marciannie Krasienski174 naznaczam trzy tysiacze złotych, na ktorą proszę, iako krewną moię, aby był respekt y nad to zasłuzonego niebosczki matki iey złotych tysiac aby iey nie gineło y oddane było. Teyze sukien ze trzy moich dac y inszego ochedostwa, ktore iey bedzie sluzyło, odkazuie, y tesz zausnicze rubinowe w ziarna y stuki diamentowe s perłami mnieysze.
Szaty moie, mianowicie teletowe czo przeddnieysze, oprocz bramow perłowych, bo175 te x[iązęciu] i[ego] m[iłosci] dobrodzieiowi moiemu daruię, na apparaty do koscioła mego nowego, do zakonnych panien176, oddac, takze drugą teletową lazurową a łanczuszky, czo były przy ty sukni, dac do tegoz koscioła monstrancią zlotą zrobic, spodnicze teletową biała tamze oddac.
Drugie zaz suknie do roznych kosciołow do Rzeszowa do oycow bernardinow, do Dubna do oycow y do fary dubienski y rzeszowskiey. Ostatek, czo są niezłocziste, miedzy sługi moie rozdac według x[iązęcia] i[ego] m[iłos]ci dobrodzieia mego woli tak z sukien, iako y z inszych ochendostw. Mianowicie proszę za panną Izdebską y za panną Sobescianską, aby na nich miec wzgląd y respekt iako na dawne y zyczliwe sługi moie, ktoremi sukniami onych podzielic.
Namiod177 axamitny skarlatny gladki do roznych178 kosciołow179 wedlug woli x[iązęcia] i[ego] m[iłosci] podzielic.
Rzeczy ruchome, srebro, złoto, kleinoty, pieniądze, ktore się po niebosczę swietey pamieci rodzicielce moiey na moie częsc dostac y wydzwignąc od i[ego] m[iłosci] pana woiewody sendomirskiego, oyczyma mego, maią, daię y daruię x[iązęciu] i[ego] m[iłosci] małzonkowi y dobrodzieiowi memu.
Mam też niektorych kredytorow swoich, czom iem pewne długi winna według recognatiey, ręką moia podpiszanych, mianowicie panu Mozely180 y panu burgrabiemu przeslemu zasławskiemu y drugiem, ktorzy maią || [s. 192] recognitie tak slachta, iako kupcowie rozni, tedy te długi prosze, aby były im oddani iako naypredzy.
Oycom bernardinom zaslawskiem winnam złotych czterysta wzgledem zasłuzonego iedny panny, co u mnie umarła, to iest panny Morawicki181, ktora to przy smierci swoiey odkazała do oicow koscioła zasławskiego. Poniewasz ze na to zadny noty nie maią y scryptu, tedy proszę, aby iem ten dług nie ginał a bez wszelki odwłoki onem oddany był.
Sługom moiem, przy boku moiem bendaczem:
P[annie] Radzicki182 – zasłuzonego złotych szęscszeth.
P[annie] Sebascianki183 – złotych zasłuzone[g]o szescseth.
Pannie Izdebski184 zasłuzonego złotych czterysta a drugie złotych czterysta, czo mi pozyczyła roznemi czasy na moie potrzebę, a nie ma na to zadny noty y recognatiey – proszę, aby było oney oddany ten dług.
Młodszem trzema Jezierski, Malawski, Buchowski185 po złotych dwiescie, contentuiac ich za zasługi, naznaczam. Takze y drugie, czo mi słuzyły, baczeniu x[iązęcia] i[ego] m[iłosci] zaliczam, zeby nikt krzywdy nie miał.
Tedy długi pieniezne y nagrody sługom mec y one trzy tysiaczi y piec tysieci na apparaty do nowego klastoru, iakom to rzetelnie wyraziła, maią bydz znoszone y zaplaczone od ich m[iłos]ciow panow Ligezow, y z tego, coby mi nalezało od i[eg]o m[iłos]ci pana woiewody sendomirskiego, tego iednak przestrzegam: iezeliby tho z iaki miary nie doszło albo wątpliwosc doscia iaka186 albo przedluzenie było, aby x[iązę] i[ego] m[iłosc] dobrodziey moy, nie zycząc cieskosci duszy moiey, z gotowizny, czoby sie iey w skatule moiey znalazło, y s prouentow maietnosci moich, ktore trzymam tak na Ukrainie, iako y na Wołyniu, y w Polscze, z gumien, bydeł, stad, czo iezeliby y z tego nie wydolało, tedy iezeli bendą recognitie, czo mi winni pewne długi, y stąd przyłozyc a popłacic, a nawet obowiezuię miłoscia malzenska x[iązęcia] i[ego] m[iłosc] dobrodzieia || [s. 193] mego kochanego, aby z ruchowych rzeczy, ktore sie prawem dosc mogą, y czo są te ciezary zniesione były, wszakby187 zaz te summy y wszytkie moie dostatki x[iązęciu] i[ego] m[iłosci] w tem, zem mu wszytko darowała, nagrodziły, iakom tedy wszytkie rzeczy od mała do wiela legowała x[iązęciu] i[ego] m[iłosci] panu małzonkowi y dobrodzieiowi memu cokolwiek ieno mam z mianowanych y nie z mianowanych rzeczy, mianowicie tez łanczuch złoty y czara, ktora jest w schowaniu u samego x[iązęcia] i[ego] m[iłosci] po niebosczyku swietey pamieci i[eg]o m[iłos]c[i] panu oycu dobrodzieiu moiem, ktorym188 lanczuch była w prawdzie naznaczyła na monstrancią, ale na zamianę, iakom wyzy pomieniła, odkazuię łancuszki od suknie moiey teletowey, sklącze189 złote na monstrancią, czo to190 na woli x[iązęcia] i[ego] m[iłosci] nalezało. Z tego dwoiga iedno oddac na monstrancia domowego koscioła mego rzeszowskiego – lub lanczuch, lub tez lanczuszeki z tey pomienionei suknie. Do teyze monstantie odkazuię krzyzyk diamentowi, ktory iest u x[iązęcia] i[ego] m[iłosci] samego, na ktorem krzyzyku albo noszeniu litery są – te diamenty z tego krzyzyka maią bydz w tey monstratiey y druga roza rubinowa welka z białem smelcem – y te kamienie maią bydz w ty robocie wespol z diamentem, tak tego podziesiało ponawiam, aby nikt okaziey s pokrewnych moich praetendowac iaka successia, gdyz ich od wszytkiego oddalam.
Executorow191 tego testamentu y ostatni woli moiey samego x[iązęcia] i[ego] m[iłosc] pana małzonka mego y dobrodzieia ostawuie, ktorego proszę, aby mi w tym wszytkiem dotrzymac raczył miłosci[wie], o co go proszę y obowiezuię miłoscią małzenską, ktorego pozywaiac y tych ich m[iłos]ci, ktorzy tu podpisanych ręki są y pieczeci przycisnione, na Straszny Sąd Bozy, iezeliby w czym nie dosic uczynili ty prozbie moiey, ktory kiedy sie dosic stanie, tedy moze sie spodziewac || [s. 194] x[iązę] i[ego] m[iłosc] malzonek moy myły y dobrodziey, takze y ich m[iłosci] inszy nadgrody w niebie od Pana Boga y tu na swiecie wszelakiego błogosławienstwa, czemu aby wiara była dana, podpisałam ręką własną y pisalam ten testament.
W Dubnie dnia 28192 Iuny roku Panskiego tysiacnego szescszetnego czterdziestego czwartego193.
Zofia Pudentianna, xiezna na Ostrogu y Zaslawiu, hrabina na Tarnowie, koniuszyna koronna, łucka staroscina, ręka swa194 .
Władislaw D[ominik]195, x[iązę] na Ostrogu і Zaslawiu, hrabia na Tarnowie, kon[iuszy] koronny, starosta lucki, m[anu] p[ropria].
X[iądz] Ian Stanisław, pleb[an] dubiensk[i]196, m[anu] p[ropria].
Stanislaw z Krasne[g]o Krasinski, kastellan sierpski, m[anu] p[ropria]197.

155 У копії зі Львівсь­кої націо­наль­ної нау­ко­вої біб­ліо­те­ки ім. В. Сте­фа­ни­ка (далі ско­ро­чен­ня: ЛННБ) немає подаль­шої титу­ла­ту­ри княгині.
156 У копії з ЛННБ цьо­го сло­ва немає.
157 У копії з ЛННБ замість цьо­го сло­ва напи­са­но: moich.
158 У копії з ЛННБ замість цьо­го сло­ва напи­са­но: postanowienie.
159 У копії з ЛННБ цьо­го сло­ва немає.
160 У копії з ЛННБ цьо­го сло­ва немає.
161 У копії з ЛННБ замість цьо­го сло­ва напи­са­но: razu.
162 У копії з ЛННБ замість цьо­го сло­ва напи­са­но: razu.
163 У копії з ЛННБ замість “ze mi się” напи­са­но: zem sobie.
164 У копії з ЛННБ замість “wedlug mey y” напи­са­но: przed.
165 У копії з ЛННБ замість “aby tedy” напи­са­но: tedy aby.
166 У копії з ЛННБ замість цьо­го сло­ва напи­са­но: y.
167 У копії з ЛННБ замість цьо­го сло­ва напи­са­но: warowac.
168 У копії з ЛННБ замість “ni o czo” напи­са­но: nie co.
169 У копії з ЛННБ замість цих імені та пріз­ви­ща зазна­чені: Angella Gulcowska. 170 У копії з ЛННБ замість цьо­го сло­ва напи­са­но: tedy.
171 У копії з ЛННБ замість цьо­го сло­ва напи­са­но: sie.
172 У копії з ЛННБ замість цьо­го сло­ва напи­са­но: czynszow.
173 У копії з ЛННБ замість цьо­го сло­ва напи­са­но: iako są wyzey.
174 У копії з ЛННБ замість цьо­го сло­ва напи­са­но: Krasinskiey.
175 У копії з ЛННБ замість цьо­го сло­ва напи­са­но: to.
176 У копії з ЛННБ піс­ля цьо­го сло­ва напи­са­но: takze.
177 У копії з ЛННБ замість цьо­го сло­ва напи­са­но: Namiot.
178 У копії з ЛННБ замість цьо­го сло­ва напи­са­но: inszych.
179 У копії з ЛННБ піс­ля цьо­го сло­ва і перед “według” напи­са­но: do Rzeszowa, do oycow bernardinow.
180 У копії з ЛННБ замість цьо­го сло­ва напи­са­но: Mur.
181 У копії з ЛННБ замість цьо­го сло­ва напи­са­но: Murzwieckiey.
182 У копії з ЛННБ замість цих двох слів напи­са­но: Pannie Radzickiey.
183 У копії з ЛННБ замість цих двох слів напи­са­но: Pannie Sebescianskiey.
184 У копії з ЛННБ замість цьо­го сло­ва напи­са­но: Izdebskiey.
185 У копії з ЛННБ замість цих трьох пріз­вищ напи­са­но: Iezowskiey, Malawskiey, Dachowskiey.
186 У копії з ЛННБ замість “iezeliby tho z iaki miary nie doszło albo wątpliwosc doscia iaka” напи­са­но: iezelibym z iakiey miary albo wątpliwosci dość iakie.
187 У копії з ЛННБ цьо­го сло­ва немає
188 Так в обох копіях.
189 У копії з ЛННБ цьо­го сло­ва немає.
190 У копії з ЛННБ замість цих двох слів напи­са­но: coby.
191 Так в обох копіях.
192 У копії з ЛННБ замість “dnia 28” напи­са­но: die vigesima octaua.
193 У копії з ЛННБ замість “roku Panskiego tysiacnego szescszetnego czterdziestego czwartego” напи­са­но: millesimo sexcentesimo quadragesimo quarto.
194 У копії з ЛННБ замість “ręka swa” напи­са­но: manu propria.
195 У копії з ЛННБ замість “Władislaw D[ominik]” напи­са­но: Vladisław Dominik.
196 У копії з ЛННБ замість “X[iądz] Ian Stanisław, pleb[an] dubiensk[i]” напи­са­но: X[iądz] Stanisław Sławek, plebanus dubnensis.
197 У копії з Голов­но­го архіву дав­ніх актів під­пис С. Кра­синсь­ко­го наве­де­ний остан­нім, у копії з ЛННБ – передостаннім.

Інформації про печатки немає

Релятівні категорії документів

Релятівні генеалогії

Всі кате­горії документів