Общие сведения и происхождение рода.
КОНОПЛЯ-СОКОЛИНСКИЕ (также Друцкие-Конопли, Соколинские, Соколенские) — русский литовский княжеский род, ветвь князей Друцких. Название рода происходит от прозвища его родоначальника и от названия села Соколино (Сокольня) в Витебской земле недалеко от Друцка, где Конопли-Соколинские имели свой удел вместе с князьями Друцкими-Соколинскими. Родоначальником Коноплей-Соколинских был князь Фёдор Фёдорович Конопля, сын князя Фёдора Бабича и внук друцкого князя Ивана Семёновича Бабы. Род угас в мужской линии уже в третьем поколении, после смерти князя Льва Конопли-Соколинского в 1552, а последним известным представителем рода была княжна Богдана, которая была замужем первым браком за князем Лукомским, вторым браком — за Иваном Сапегой. Имения в Витебском и Оршанском поветах, в том числе Сокольня, перешли к детям Богданы Константиновны от Ивана Сапеги, воеводы подлясского.
Поколенная роспись рода
I колено Рюрик, князь Новгородский
II колено Игорь Рюрикович, великий князь Киевский +945
III колено Святослав I Игоревич, великий Киевский 942–972
IV колено Владимир I, великий князь Киевский +1015
V колено ?
VI колено ?
VII колено ?
VIII колено ?
IX колено ?
X колено ?
XI колено ?
XII колено Данило
XIII колено Михаил, князь Друцкой
XIV колено Семен Михайлович, князь Друцкой
XV колено Дмитрий Семенович, князь Друцкой
XVI колено Семен Дмитриевич, князь Друцкой
XVII колено Иван Семенович Старший Баба, князь Друцкой
XVIII колено Фёдор Иванович Бабич Друцкий
XIX колено
1. ФЕДОР ФЕДОРОВИЧ СТАРШИЙ КОНОПЛЯ СОКОЛИНСКИЙ БАБИЧ ДРУЦКИЙ (1466, †до 1475),
від нього пішли князі Друцькі-Друцькі-Коноплі. Яго бацька – кн. Фёдар Іванавіч Бабіч Друцкі, маці невядома. Браты Фёдара Фёдаравіча: кн. Сямён Саколінскі (родапачынальнік кн. Друцкіх-Сакалінскіх), кн. Васіль Шчарбаты, кн. Іван Азярэцкі (родапачынальнік кн. Друцкіх-Азярэцкіх). У 1466 г. усе чатыры браты зрабілі дароўныя запісы манастыру ў Чарэі. Памёр Фёдар Фёдаравіч да 1475 г. 1 Між 1478 і 1486 рр. Марія, жонка (пэўна, удава) князя Фёдара Фёдаравіча, разам са сваімі дзецьмі князем Фёдарам Фёдаравічам і княжною Хведзею даравалі ў поўную ўласнасць свайму дзядзьку, пану Івану Ільінічу, намесніку віцебскаму, сяльцо, «противү Красного села за рекою за Дрютью”, якое ім дасталося пры падзеле. 2 У 1496 г. яна (“княгіня Фёдаравая Фёдаравіча Саколінская”) разам з сынам кн. Фёдарам Фёдаравічам Саколінскім клікала ў суд свайго зяця Багдана Сапегу.
Жена: МАРИЯ СЕНЬКІВНА (1459,1496), яе бацька – Сенька Іванавіч з роду паноў Чарэйскіх (прозвішча ўмоўнае), брат епіскапа смаленскага, а пасля мітрапаліта кіеўскага і ўсёй Русі Місаіла, 3 мати — сестра Івана Ільініча. Зыходзячы з таго, што Марыя называе пана Івана Ільініча сваім дзядзькам, трэба прыняць, што невядомая па імю маці Марыі была сястрой Івана Ільініча. 4 В.Л.Насевіч памылкова меркаваў, што Марыя была жонкай князя Фёдара Іванавіча Бабіча. 5
XX генерація
2/1. ФЕДОР ФЕДОРОВИЧ МЛАДШИЙ КОНОПЛЯ СОКОЛИНСКИЙ БАБИЧ ДРУЦКИЙ (1478,1522)
сын Федора Федоровича Конопли Соколинского и Марии Сеньковны Чарейской, його діяльність відноситься до 1495–1522 рр..
Між 1478 і 1486 рр. Марія, жонка (пэўна, удава) князя Фёдара Фёдаравіча, разам са сваімі дзецьмі князем Фёдарам Фёдаравічам і княжною Хведзею даравалі ў поўную ўласнасць свайму дзядзьку, пану Івану Ільінічу, намесніку віцебскаму, сяльцо, «противү Красного села за рекою за Дрютью”, якое ім дасталося пры падзеле. 6 У 1496 г. “княгіня Фёдаравая Фёдаравіча Саколінская”) разам з сынам кн. Фёдарам Фёдаравічам Саколінскім клікала ў суд свайго зяця Багдана Сапегу.
Князь Фёдар Фёдаравіч Сакалінскі, выступав ў 1495 г. разам з маці ў справе з Багданам Сапегам. У тым жа годзе князь Фёдар Фёдаравіч Сакалінскі, ажаніўшыся з Аленай, дачкою Міхала Рыгоравіча (Ваганоўскага), канюшага Віленскага, заміж 500 коп запісвае на яе ў прысутнасьці сваёй маці, княгіні Фёдаравай Марыі, свайго дзядзькі, князя Дзімітра Васілевіча Горскага ды г. д. 1000 коп вена. З рашэньня 1546 г., выданага па справе паміж Міхалам Кузьмічом ды ягонай жонкаю Апраняй Сакалінскай i князем Петрам Лукомскім з жонкаю й ягоным шваграм, князем Левам Канаплёй, даведваемся, што па сьмерці Алены князь Фёдар ажаніўся паўторна з дачкою князя Васіля Лукомскага; але празь дзесяць гадоў страціў i гэтую жонку, ды трэці раз пашлюбаваўся з паняй Міхалавай, канюшынай Віцебскай ці Віленскай, потым з трэцяю жонкай уцёк у Маскву, дзе й памёр. Его третья жена была мачехой первой.
Першая жонка Ваганоўская нарадзіла яму чацьвёра дзяцей: сыноў Івана й Канстанціна (сьвёкра князя Пётры Лукомскага) i дачок Апраню й Марыну. Зь ix трое старэйшых падчас нападу татараў (Марыну як дзіця пакінулі) былі забраныя ў няволю, адкуль іхны бацька выкупіў ix празь некалькі гадоў, але малады Іван памёр па дарозе дамоў. Ад другое жонкі, кн. Лукомскай, кн. Фёдар меў двух сыноў — Лева й Фёдара, каторы памёр маладым, ды дзьве дачкі.
У 1522 г. судзіўся з баярыняй Віцебскай Андрэевай Чапліча за маёнтак Маркава.
Жена 1‑я: ОЛЕНА МИХАЙЛОВНА ВАГАНОВСКАЯ, дочь Михайла Григорьевича Вагановского;
Дети: Іван († молодим), Костянтин (діяльність протікала у 1506–1528 рр., був одружений з кн. Анастасією Толочинською, яка † 1562 р.), Опранка [?] (згад. під 1546 р.), Марина.
Жена 2‑я: кнж. N ВАСИЛЬЕВНА ЛУКОМСКАЯ;
Дети: Лев († 1552 р.), Федір († молодим), NN († молодим) і Єлизавета.
Жена 3‑я: NN МИХАЛОВА, конюшина Віцебская ці Віленская. была мачахай першай жены; у 1507 г. пані Міхалава канюшына Віленская судзіцца за Ваганава.
3 /1. ФЕДЬКА ФЕДОРІВНА (1475, †1520)
прынамсі з 1475 г. была жонкай Багдана Сапегі, пісара гаспадарскага. Між 1478 і 1486 рр. Марія, жонка (пэўна, удава) князя Фёдара Фёдаравіча, разам са сваімі дзецьмі князем Фёдарам Фёдаравічам і княжною Хведзею даравалі ў поўную ўласнасць свайму дзядзьку, пану Івану Ільінічу, намесніку віцебскаму, сяльцо, «противү Красного села за рекою за Дрютью”, якое ім дасталося пры падзеле. 7.
Памерла каля 1520 г. 8
Муж: БОГДАН САПЄГА.
XXI колено
4/2. ИВАН ФЁДОРОВИЧ
Іван, Канстанцін (сьвёкра князя Пётры Лукомскага) i Апраня падчас нападу татараў былі забраныя ў няволю, адкуль іхны бацька выкупіў ix празь некалькі гадоў, але малады Іван памёр па дарозе дамоў.
б/д
5/2. КОНСТАНТИН ФЁДОРОВИЧ (1506, +1528/1534),
старэйшы сын князя Фёдара Канаплі й Алены Ваганоўскай. Ужо ў 1506 г. князь Канстанцін Сакалінскі атрымлівае прывілей на 30 коп з корчмаў Аршанскіх. У 1528 г. кароль Жыгімонт ў зьвязку з скаргаю архімандрыта Пячорскага наказвае князю Канстанціну Канаплі, каб не зьбіраў даніну й даходы зь людзей у Грушках, якія нябожчык князь Іван Сакалінскі запісаў на Пячорскую царкву. У попісе земскае службы таго ж году князь Канстанцін Канапля запісаны паставіць аднаго каня. Праз хуткі час князь Канстанцін быў забіты баярынам Мікалаем Юр’евічам, катораму ў выніку скаргі княгіні Канстанцінавай Канаплінай Настасьсі Юр’еўны пра забойства мужа, кароль прысудзіў у 1534 г. выплату княгіні 100 коп ды такую суму ў скарб.
Па князю Канстанціну засталіся ўдава й дочкі; удава Настасься Юр’еўна была князёўнаю Талачынскай. Княгіня Канстанцінава Канапліна Настасься Юр’еўна Талачынская выклікае на суд зямяніна Багдана Дадэру за несправядлівы збор грошай зь ейнага маёнтку Басеі. Настасься пашлюбавалася з Раманам Гарасімовічам; у 1549–1562 гг. жонка гараднічага, Віцебская пані Раманава Гарасімовіча Настасься Юр’еўна, княгіня Талачынская судзіцца з удавою свайго брата, паняй Гарнастаевай ды ейным мужам за спадчыну па бацьку. У 1562 г. Раманава Гарасімовіча княгіня Настасься Юр’еўна Талачынская з сваім зяцем, ваяводзічам Падляскім Іванам Іеанавічам Сапегам ды ягонай жонкаю, ейнай дачкою, Багданай Канстанцінаўнай Сакалінскай выклікаюць Гарнастаяў за спадчыну па існязю Талачынскім, брату пані Раманавай, i выйгралі справу. Яшчэ ў 1569 г. кароль, з увагі на скаргу ваяводы Менскага, старасты Камянецкага Гаўрылы Гарнастая, што ваяводзіч Падляскі пан Іван Сапега ад імя свайго, цешчы Раманавай Гарасімовічавай Настасьсі Юр’еўны Талачынскай ды сваей жонкі Вагданы Канстанцінаўны Сакалінскай выклікаў на суд за маёмасьць князя Васіля Юр’евіча Талачынскага (роднага брата цешчы) позвамі замкавымі (гродзкімі), лістом да старасты Аршанскага Філона Кміты Чарнабыльскага, наказвае п. Івану, каб у справах, што належаць да судоў земскіх, позваў замкавых не выдаваў.
Жена: АНАСТАСИЯ ЮРЬЕВНА ТОЛОЧИНСКАЯ (1534,1569), дочь кн. Юрия Михайловича Толочинского.
6/2. ОПРАНКА ФЁДОРОВНА КОНОПЛЯ СОКОЛИНСКАЯ ДРУЦКАЯ
Апраньку бацька выдаў за Фёдара Швокіра, зь якім жыла 10 гадоў, потым, стаўшы ўдавою, па пяці гадох, вышла за Міхала Кузьміча.
Цяпер Міхайла Кузьміч i ягоная жонка Апраня Фёдараўна Сакалінская выклікаюць на суд Пётра Раманавіча Лукомскага й ягоную жонку князёўну Богдану Канстанцінаўну ды іхнага швагра князя Лева Фёдаравіча Канаплю за тое, што тыя трымаюць маёнткі першае жонкі князя Фёдара Канаплі Сакалінскага (які на тую жонку запісаў 1000 коп), а ix (Кузьмічоў) да валоданьня імі не дапускаюць. Кароль, узважыўшы, што памянёны запіс князя Фёдара Канаплі выдадзены жонцы насуперак статуту, але ў зьвязку з доўгім маўчаньнем Апранькі, якая не заяўляла пра свае правы, адхіліў скаргу Кузьмічоў.
Муж 1‑й: ФЕДОР ШВОКИРА
Муж 2‑й: МИХАИЛ КУЗЬМИЧ
7/2. МАРИНА ФЁДОРОВНА КОНОПЛЯ СОКОЛИНСКАЯ ДРУЦКАЯ
бацька выдаў за Юрагу (Юрыя?), даючы ёй у пасагу Драчулукі.
Муж: БОГДАН ЮРАХА
8/2. ЛЕВ ФЁДОРОВИЧ КОНОПЛЯ СОКОЛИНСКИЙ (?-1552)
сын князя Фёдара Канаплі й ягонай другое жонкі, князёўны Лукомскай, ужо ў 1540 г. як князь Леў Фёдаравіч Сакалінскі выклікае на суд князя Андрэя Азерскага за крыўды ў маёнтках.
Цяпер Міхайла Кузьміч i ягоная жонка Апраня Фёдараўна Сакалінская выклікаюць на суд Пётра Раманавіча Лукомскага й ягоную жонку князёўну Богдану Канстанцінаўну ды іхнага швагра князя Лева Фёдаравіча Канаплю за тое, што тыя трымаюць маёнткі першае жонкі князя Фёдара Канаплі Сакалінскага (які на тую жонку запісаў 1000 коп), а ix (Кузьмічоў) да валоданьня імі не дапускаюць. Кароль, узважыўшы, што памянёны запіс князя Фёдара Канаплі выдадзены жонцы насуперак статуту, але ў зьвязку з доўгім маўчаньнем Апранькі, якая не заяўляла пра свае правы, адхіліў скаргу Кузьмічоў.
У 1546 г. князь Леў Фёдаравіч Канапля атрымлівае частку спадчыны па сваім бацьку. У тым жа годзе князь Леў Канапля разам зь іншымі князямі Друцкімі абараняе свае правы на Друцак, на які прэтэндавалі кн. Палубенскія. У падобнай справе з Рыгорам Падбярэскім у 1548 г. выступаюць князі Друцкія а між імі князь Леў Фёдаравіч Сакалінскі. У тым жа годзе князь Леў Канапля судзіцца з князем Андрэем Азярэцкім за розьніцу ў маёмасьці. Праз два гады ў Канапельчыцах (1550 г.) князь Леў Фёдаравіч Сакалінскі ў прысутнасьці свайго дзядзькі князя Андрэя Іванавіча Азярэцкага й брата, князя Багдана Андрэевіча Сакалінскага запісвае на Пячорскі манастыр людзей у Старыншчыне ды яшчэ ў 1551 г. князь Леў Фёдаравіч Сакалінскі мае судовую справу пра рабунак. Памёр у 1552 г., не пакінуўшы нашчадкаў. У наступным годзе пра свае правы на спадчыну па княгіні Ратніцкай (мелі правы i Лукомскія) заявілі толькi дочкі ягонае сястры Альжбеты Ўладыка, народжанай таксама з Лукомскіх. На ім скончылася галіна князёў Сакалінскіх па мянушцы Канапля.
Ганна Мікулич, першы раз замужам за кн. Львом (Фёдаравічам) Сакалінскім (Канаплёй), затым за кн. Багданам Азярэцкім 7.12.15559; Палонія, замужам за кн. Багданам Андрэевічам Азярыцкім 18.05.1552 і 12.06.155310; Багданна, замужам за тым жа [?] кн. Багданам Андрэевічам Азярэцкім 28.11.1555, 11.06.1560;(НГАБ. КМФ-18. Воп. 1. Спр. 247., с. 456 адв.; М‑256, 131 адв.)). Можна меркаваць, што гэта адна асоба, якая мела два імя — Палонія і Багдана, пад якімі выступае ў розных дакументах, а Ганна — гэта апіска перапісчыка. Іван Барысавіч Мікуліч апекаваў сваю пляменніцу княжну Аўдоццю Львоўну Сакалінскую (Канаплянку), дачку сваёй сястры Ганны (Багданы-Палоніі?), якой належала палова атчызнага маёнтка Новае Сяло. Па дамове ўсіх трох бакоў ад 7.12.1555 гэтая палова маёнтка была перададзена ў арэнду кн. Янушу Багданавічу Любецкаму і яго жонцы княжне Васілісе Львоўне (Сакалінскай), сястры Аўдоцці, уласніцы другой паловы маёнтка11.
∞, ПОЛОНИЯ-БОГДАНА (АННА?) БОРИСОВНА МИКУЛИЧ, мстиславская земянка.
б/д
9/2. ФЕДОР ФЁДОРОВИЧ
б/д
10/2. NN ФЁДОРОВНА КОНОПЛЯ СОКОЛИНСКАЯ ДРУЦКАЯ
11/2. ЕЛИЗАВЕТА ФЁДОРОВНА КОНОПЛЯ СОКОЛИНСКАЯ ДРУЦКАЯ
Муж: ФЕДОР ВЛАДЫКА.
XXII колено
12/5. БОГДАНА КОНСТАНТИНОВНА КОНОПЛЯ СОКОЛИНСКАЯ ДРУЦКАЯ († 1584)
була єдиною представницею цього покоління, з чиєю смертю ця родина вигасла. Цяпер Міхайла Кузьміч i ягоная жонка Апраня Фёдараўна Сакалінская выклікаюць на суд Пётра Раманавіча Лукомскага й ягоную жонку князёўну Богдану Канстанцінаўну ды іхнага швагра князя Лева Фёдаравіча Канаплю за тое, што тыя трымаюць маёнткі першае жонкі князя Фёдара Канаплі Сакалінскага (які на тую жонку запісаў 1000 коп), а ix (Кузьмічоў) да валоданьня імі не дапускаюць. Кароль, узважыўшы, што памянёны запіс князя Фёдара Канаплі выдадзены жонцы насуперак статуту, але ў зьвязку з доўгім маўчаньнем Апранькі, якая не заяўляла пра свае правы, адхіліў скаргу Кузьмічоў.
Имения в Витебском и Оршанском поветах, в том числе Соколино, Конопельчицы и другие владения после смерти Льва перешли к детям Богданы Константиновны от Ивана Сапеги.
Муж 1‑й: кн. ПЕТР РОМАНОВИЧ ЛУКОМСКИЙ
Муж 2‑й: ИВАН ИВАНОВИЧ САПЕГА (?-1580).
КЖ. АВДОТЬЯ ЛЬВОВНА КОНОПЛЯНКА СОКОЛИНСКАЯ
Іван Барысавіч Мікуліч Апекаваў сваю пляменніцу княжну Аўдоццю Львоўну Сакалінскую (Канаплянку), дачку сваёй сястры Ганны (Багданы-Палоніі?), якой належала палова атчызнага маёнтка Новае Сяло. Па дамове ўсіх трох бакоў ад 7.12.1555 гэтая палова маёнтка была перададзена ў арэнду кн. Янушу Багданавічу Любецкаму і яго жонцы княжне Васілісе Львоўне (Сакалінскай), сястры Аўдоцці, уласніцы другой паловы маёнтка12.
КЖ. ВАСИЛИСА ЛЬВОВНА КОНОПЛЯНКА СОКОЛИНСКАЯ
Іван Барысавіч Мікуліч Апекаваў сваю пляменніцу княжну Аўдоццю Львоўну Сакалінскую (Канаплянку), дачку сваёй сястры Ганны (Багданы-Палоніі?), якой належала палова атчызнага маёнтка Новае Сяло. Па дамове ўсіх трох бакоў ад 7.12.1555 гэтая палова маёнтка была перададзена ў арэнду кн. Янушу Багданавічу Любецкаму і яго жонцы княжне Васілісе Львоўне (Сакалінскай), сястры Аўдоцці, уласніцы другой паловы маёнтка13.
Документы
№ 1
1478–1482 гг. Дароўный ліст княгіні Марыі намесніку віцебскаму Івану Ільінічу на сяльцо каля ракі Друць.
А се ѧ, кн(ѧ)г(и)ни Ѳед(о)роваѧ Ѳед(о)рович(а) кн(ѧ)г(и)ни Марьѧ и своим сыномъ со
кн(ѧ)з(е)мъ | Ѳед(о)ромъ Ѳед(о)ровичемъ и своею дочкою со кн(ѧ)жною Хведею.
Созноваемъ | сами на себе сим нашим листом каждом(у) добром(у), коли ком(у) бедет постреб(а) ег(о) ви|дети або слышат(и). Доровали вечно, дал(и) есмо г(оспо)д(и)нү дѧд(е) нашемү пан(у) Иван(у) Иль|инич(у), намесник(у) витебьскомү, сел(ь)це свое, штос(ь) намъ достал(о) на дел противү Кр|асного села за рекою за Дрютью подле ег(о) м(и)л(о)сти двора, што Шибека дер|жал при моемъ свѣкре тое дел(ь)ници кн(ѧ)зѧ Васильѧ Ѳед(о)рович(а), деверѧ моег(о), | што поехал проч(ь). А доровали ес(ь)мо и дали г(оспо)д(и)нү дѧд(е) нашем(у) пан(у) Иван(у) Ильинич(у) вѣчно | и непорүшно. Волен ег(о) м(и)л(о)сть сам держат(и) або продати и заменит(и), комү хочет | ѡтдати, күда хотѧ повернүт(и), а нам самимъ и детем нашим и ближним нашим | ником(у) из род(а) нашег(о) оу те сел(ь)це не надобе оүступатис(ь), ани по(и)скуват(и), вѣчно пану | Ивану и ег(о) детем. А при том был кн(ѧ)зь Василеи Григорьевич. А на твердость пан | Иван листъ сес(ь) наш зашею пѣчатью […] ег(о) м(и)л(о)сти.
Над тэкстам архіўны надпіс ХІХ-ХХ стст.: Ilinicz.
На адваротным баку аркуша на двух столках два архіўных запісы XVI ст., размешчаныя побач. Левы запіс у тры радкі: List kniehini Fiedoro|wei Fiedrowicza kniehi|ni Marii na iakies sielo.
Правы запіс у чатыры радкі, не цалкам чытаецца з‑за выгасання тэксту:
Zapis kniehyni Teodora | panu Iwanu Iliczu namiesni|ku chrebtowskiemu [...]|na y dwor y rzeką[...].
НГАБ. Ф.694. Воп.4. Спр.1903. Публикация: Пазднякоў В. Беларуская грамата XV стагоддзя: дароўны ліст княгіні Марыі намесніку віцебскаму Івану Ільінічу на сяльцо каля ракі Друць // Герольд Litherland № 19, с.118–125
ПЕЧАТКИ
Печаток не знайдено
ПУБЛІКАЦІЇ ДОКУМЕНТІВ
АЛЬБОМИ З МЕДІА
Медіа не знайдено
РЕЛЯЦІЙНІ СТАТТІ
- Wolff, J. Kniaziowie litewsko-ruscy od końca czternastego wieku. Warszawa, 1895. S.168.[↩]
- НГАБ. Ф.694. Воп.4. Спр.1903. Стр.8[↩]
- Wolff, J. Kniaziowie litewsko-ruscy... S.168–169.[↩]
- Пазднякоў В. Беларуская грамата XV стагоддзя: дароўны ліст княгіні Марыі намесніку віцебскаму Івану Ільінічу на сяльцо каля ракі Друць // Герольд Litherland № 19, с.118–125[↩]
- Насевіч, В.Л. Род князёў Друцкіх у гісторыі Вялікага княства Літоўскага (XIV–XVI стст.) // Старонкі гісторыі Беларусі. Мн.: Навука і тэхніка, 1992. С.97.[↩]
- НГАБ. Ф.694. Воп.4. Спр.1903. Стр.8[↩]
- НГАБ. Ф.694. Воп.4. Спр.1903. Стр.8[↩]
- Wolff, J. Kniaziowie litewsko-ruscy... S.169.[↩]
- НГАБ. КМФ-18. Воп. 1. Спр. 246., с. 547, 547 адв.[↩]
- НГАБ. КМФ-18. Воп. 1. Спр. 246., с. 107.[↩]
- НГАБ. КМФ-18. Воп. 1. Спр. 246., c. 547, 547 адв.[↩]
- НГАБ. КМФ-18. Воп. 1. Спр. 246., c. 547, 547 адв.[↩]
- НГАБ. КМФ-18. Воп. 1. Спр. 246., c. 547, 547 адв.[↩]